Na teritoriji Bačke je u periodu kolonizacije osnovano oko 60 naselja, od toga deset u opštini Bačka Topola. Kolonizacija je predstavljala deo agrarne reforme koja se odvijala posle Prvog svetskog rata, kada je u Vojvodini došlo do promene posedovnog odnosa. Zemlja je pre svega oduzeta u veleposednika, ali i od crkve.
„Zemljišne parcele koje su podeljene dobrovoljcima zauzimale su svega oko 13 posto od ukupne površine. Deo zemljišta su dobijali optanti, deo zemljišta su dobili mesni autokolonisti, deo zemljišta su dobile izbeglice iz Istre, ali najveći deo, oko 80 odsto, dobila je mesna sirptinja, odnosno siromašne porodice bez imalo zemlje ili nedovoljno zemlje da prehrane svoje porodice”, objašnjava Zoran Veljanović, koautor i kustos izložbe.
U periodu kolonizacije, od 1921. do 1941.godine, na teritoriju opštine Bačka Topola se naselilo 746 dobrovoljaca i 129 nadarenika. Od tog broja, 144 dobrovoljaca su došla iz Amerike. Osim toga u pomenutom periodu je na tom prostoru naseljeno i 75 optanata sa porodicama.
„Kada se uzme u obzir da je u svakoj familiji tada bilo četiri pa i pet članova, znači može se računati da je u procesu kolonizacije ove prostore naselilo između 4,5 i 5 hiljada lica”, ističe Dragan Pilja, koautor izložbe.
Priprema same izložbe podrazumevala je obiman posao sakupljanja imena i podataka solunskih dobrovoljaca, obilazak groblja, a sve u cilju čuvanja uspomene na osnivače deset kolonističkih naselja u opštini Bačka Topola.
„Smisao svega ovoga je da ne zaboravimo ono što su ti ljudi radili i odakle su došli da bi branili svoju državu u kojoj do tada nisu ni bili. Mnogi su poginuli i nisu ni došli u nju jer su poginuli na Solunu, poginuli prilikom dolaska iz Rusije ili Amerike sa raznim brodovima. Bilo je kako znamo ekscesa i napada na brodove, u kojima su neki potopljeni. Veoma je važno da dođu potomci, da ubacimo inicijalnu kapislu tim mladim ljudima, da se sete čiji su i odakle su”, kaže Dušan Vulić, predsednik Udruženje ratnih dobrovoljaca od 1912 do 1918, njihovih potomaka i poštovalaca „Kralj Petar prvi”
„Da na neki način ostavimo trag o ljudima o kojima novija istorija tako malo zna, nažalost, jer dugo je to bilo pokriveno velom tajne. sada je prilika da im se koliko-toliko odužimo za sve što su učinili za nas, nisu učini malo”, dodaje Draga Pilja.
Izložbu su uz podršku opštine Bačka Topola i brojnih pojedinaca organizovali Udruženje ratnih dobrovoljaca od 1912 do 1918, njihovih potomaka i poštovalaca „Kralj Petar prvi” i Muzej Vojvodine iz Novog Sada.
Izvor: Link
